Nguồn gốc tượng Đức Mẹ Ḥa B́nh tại Sài G̣n


VietCatholic News (31/10/2005)  Sài G̣n: Qua sự kiện Tượng Đức Mẹ Ḥa B́nh đă có gần 47 năm nay chảy nước mắt, một số sự kiện đang kéo sự quan tâm của nhiều người.

- Hiện tượng bắt đầu từ chập tối thứ Bảy 29/10/2005, và tiếp tục tới ngày Chúa Nhật, 30/10... Những ngày cuối tuần là những ngày kết thúc Tháng Mân Côi. Hiện tượng này thực sự có ư nghĩa ǵ, chúng ta c̣n cần phải chờ đợi quyết định của Giáo Quyền TGP Saig̣n.

LM Nguyễn văn Khảm thuộc nhà thờ chính ṭa Đức Bà Saig̣n khi được hỏi: Ngài nhận định thế nào về việc này, th́ được trả lời là: "Chính ngài trước đây đă có lần quan sát thấy vết lằn nước từ mắt phải chảy xuống, nhưng không ai để ư đó thôi. Đây là hiện tượng tự nhiên thường thấy ở các bức tượng đặt ngoài trời do sương gió, mưa nắng, rồi bị bụi bặm bám vào, đă tạo nên những vệt ở hai khóe mắt..."

Một trong những vần đề mà nhiều người bây giờ muốn biết là: lịch sử của tượng Đức Mẹ Ḥa B́nh ở đây như thế nào?

Chúng tôi sau khi nghiên cứu và đi sâu hơn vào nguồn gốc của Tổng Giáo Phận Sài G̣n với tài liệu lấy từ sử liệu Giáo Hội Công Giáo Việt Nam của Linh Mục Ḍng Đa Minh Bùi Đức Sinh, được tóm kết ra đây như sau:

Tháng 9/1955, Đức Cha Cassaigne Sanh được Ṭa Thánh cho từ nhiệm. Cũng năm ấy, ngày 11 tháng 10, Ṭa Thánh ban Sắc phong Giám Mục Hiệu Ṭa Sagalasso, cho linh mục Simon Ḥa Nguyễn Văn Hiền, Đại Diện Tông Ṭa Giáo Phận Sài G̣n. Lễ nghi tấn phong được cử hành tại nhà thờ lớn Sài G̣n ngày 30/11/1955. Sau lễ tấn phong Giám Mục Đức Cha Cassaigne Sanh trở lại trại phong cùi Kala ở Di Linh, hiến trọn vẹn cuộc đời v́ t́nh thương cho lớp người bất hạnh đồng thời hy sinh, cầu nguyện cho ḥa b́nh Việt Nam và thế giới.

Như thế Đức Cha Nguyễn Văn Hiền là vị Giám Mục người Việt đầu tiên của giáo phận Sài G̣n.

Vào năm 1959 một sự kiện lớn nhất do sáng kiến của các đức Giám Mục miền Nam đó là Năm Thánh Mẫu và Đại Hội Thánh Mẫu toàn quốc (h́nh anh Đại Hội Thánh Mẫu toàn quốc 1959) . Đại hội được tổ chức trong ba ngày 16,17,18 tháng 2/1959 tại Sài G̣n, nhân dịp Năm Thánh Mẫu, kỷ niệm 100 năm Đức Mẹ hiện ra ở Lộ Đức, đồng thời mừng 300 năm việc bổ nhiệm hai Giám Mục tiên khởi tại Việt Nam ngày 9/9/1659 là Đức Cha Pallu tại Đàng Ngoài và Đức Cha Pierre Lambert de la Motte tại Đàng Trong.

Ngày 25/1/1959, Chân Phước Giáo Hoàng Gioan XXIII ban Tông thư gởi đến các Giám Mục tại Việt Nam, hoan nghênh sáng kiến cao đẹp của Đức Giám Mục Giáo Phận Sài G̣n, và chúc Đại Hội thành công. Cũng trong Tông thư ấy, Đức Giáo Hoàng thông báo ngài gởi Đặc Sứ Ṭa Thánh đến chủ tọa Đại Hội là Đức Hồng Y Grégorie Pierre XV Agagiania, Tổng Trưởng Thánh Bộ Truyền Bá Đức Tin.

Thứ Hai 16/2 là ngày thứ nhất Tam Nhật Đại Hội, vào lúc 7g30, Đức Hồng Y Đặc Sứ tới phi trường Tân Sơn Nhất, đến 9g30, Đức Giám Mục Ngô Đ́nh Thục (Vĩnh Long) cử hành Thánh Lễ trọng thể tại nhà thờ Đức Bà Sài G̣n, cầu cho Giáo Hội thầm lặng.

Vào ban chiều 16/2/1959, Đức Hồng Y Agagiania được chào mừng tại tiền đường nhà thờ chánh ṭa và ngài làm phép tượng Đức Mẹ Ḥa B́nh. Bức tượng này được khởi công xây dựng từ ngày 8/12/1958.

Thứ Ba ngày 17, Đức Hồng Y dâng Thánh Lễ riêng cho hàng giáo sĩ tại Chủng Viện Thánh Giuse Sài G̣n. Tại nhà thờ Đức Bà vào lúc 9 giờ sáng có Thánh Lễ trọng thể do Đức Cha Urrutia Thi (Huế) cử hành, cầu cho công cuộc truyền giáo. Trong cả ngày Đức Hồng Y Agagiania đă đi thăm viếng nhiều cơ sở giáo dục, bác ái trong đô thành.

Thứ Tư ngày 18/2: Lễ các Chân Phước Tử Đạo Việt Nam, kỷ niệm 300 năm thiết lập hai ṭa Giám Mục đầu tiên tại Việt Nam. Thánh lễ trọng thể do Đức Hồng Y Đặc Sứ cử hành vào lúc 6g30 sáng tại lễ đài, được dàn dựng ở phía sau nhà thờ Đức Bà, trong dịp này có Tổng Thống Việt Nam Cộng Ḥa tham dự. Vào ban chiều lúc 4g30, Đức Hồng Y chủ sự rước kiệu Đức Mẹ qua nhiều đường phố lớn, rồi trở về lễ đài để chầu Ḿnh Thánh Chúa, hát kinh "Ngài là Thiên Chúa" (Te Deum) để bế mạc Đại Hội Thánh Mẫu toàn quốc.

Sau những ngày Đại Hội, Đức Hồng Y Agagiania đă lưu lại đi thăm viếng Đà Lạt, Qui Nhơn, Huế, Quảng Trị và dâng Thánh Lễ tại nhà thờ Đức Mẹ La Vang vào lúc 7 giờ ngày 21//2/1959. Sau đó Đức Hồng Y vô lại Sài G̣n và đáp chuyến bay vào lúc 22g55 để trở về Roma.

Vào cuối năm vào ngày 9/12/1959, Nhà Thờ Đức Bà Sài G̣n được thánh hiến. Các nghi lễ do Đức Cha Nguyễn Văn Hiền chủ sự: hài cốt nhiều Chân Phước Tử Đạo Việt Nam được đặt trong ḷng bàn thờ. Vào buổi chiều cùng ngày, một cuộc rước kiệu Đức Mẹ trọng thể đi qua nhiều đường phố tới lễ đài phía sau vương Nhà Thờ Đức Bà, một Thánh Lễ Đại Triều được cử hành, bế mạc Năm Thánh Mẫu tại Việt Nam.

Ngày 2/4/1961, Đức Giám Mục Nguyễn Văn B́nh chính thức nhận quyền Tổng Giám Mục Giáo Phận Sài G̣n.

Vào ngày 13/11/1962, Chân Phước Giáo Hoàng XXIII ban Sắc Chỉ "Spectabile Monumentum", chính thức nâng nhà thờ Đức Bà lên hàng Vương Cung Thánh Đường.

Từ ngày 8/12/1961 khai mặc Năm Thánh Mẫu tại Việt Nam và kéo dài đến ngày 22/8/1964. Giáo Phận Sài G̣n đă tổ chức cung nghinh Đức Mẹ tại khắp giáo xứ.

Trong một thế giới khát khao ḥa b́nh, vào năm 1968 Đức Giáo Hoàng Phaolo VI đă thiết lập ngày 1/1 lễ Đức Maria Mẹ Thiên Chúa cũng là ngày Thế Giới Ḥa B́nh. Công việc này đă được Liên Hiệp Quốc và trên 50 quốc gia tích cực hưởng ứng. Việt Nam trong một cuộc chiến tương tàn kéo dài lâu năm cho nên dân chúng lại càng khao khát hơn ai hết. Tại Vương Cung Thánh Đường Sài G̣n, Đức TGM Nguyễn Văn B́nh đă dâng Thánh Lễ trọng thể vào chiều cuối năm 1967 để cầu nguyện cho ḥa b́nh tại Việt Nam và Thế Giới, trong Thánh Lễ này có sự hiện diện của Tổng Thống Việt Nam Cộng Ḥa. Tượng Đức Mẹ Ḥa B́nh tại Sài G̣n lại được tôn kính hơn nữa. Và kể từ đó trở đi Ngày Thế Giới Ḥa B́nh được diễn ra mỗi đầu năm Dương Lịch.

Nhưng tiếc thay sau đó đă xảy ra vụ "Tổng công kích Tết Mậu Thân 1968" trong thành phố Sài G̣n đă gây thiệt hại nhiều sinh mạng và tài sản, nhất là tại các khu Công Giáo di cư B́nh An, Xóm Mới, G̣ Vấp.

Sau vụ pháo kích vào năm 1974, tháp nhà thờ Đức Bà bị trúng đạn nhưng Tượng Đức Mẹ Ḥa B́nh vẫn c̣n nguyên. Nhà thờ Đức Bà được sửa chữa và tu bổ trong 2 tháng 7 và tháng 8/1974.

Ngọc Loan